Đền Đồng Cổ - Phường Bưởi -Tây Hồ, Hà Nội

Đền Đồng Cổ, thờ thần Trống Đồng, được vua Lý Thái Tông cho xây dựng năm 1028.

Ngôi Đền tọa lạc tại địa chỉ hiện tại số 353 phố Thụy Khuê, phường Bưởi, quận Tây Hồ, Hà Nội.

 

1. Ngôi đền Đồng Cổ thờ thần Đồng Cổ chính gốc nằm bên chân núi Khả Lao, làng Đan Nê, nay thuộc xã Yên Thọ, huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa.

Sách dã sử Việt điện u linh cho biết, năm 1020 Thái tử Phật Mã (sau này là vua Lý Thái Tông (1028–1054) vâng mệnh Lý Thái Tổ dẫn quân đi đánh Chiêm Thành, dọc đường có dừng chân nghỉ cạnh đền này. Đến giờ Tý, bỗng từ ngoài có tiếng vọng lại vang rền như sấm; một vị thần cao lớn, râu cứng, mặc áo giáp, tay cầm binh khí hiện ra trước mặt Phật Mã và nói: “Ngài đi đánh giặc, tôi giúp một tay”. Phật Mã đem quân vào đến Tân Bình (Quảng Bình) thì đánh tan giặc… Thắng trận trở về, Thái tử đến núi Đồng Cổ làm lễ tạ. Đại Việt Sử ký Toàn thư chép rằng: “Năm 1028, trước khi Lý Thái Tổ qua đời một ngày (mùng 3 tháng Ba âm lịch), Thái tử được thần Đồng Cổ báo mộng sẽ có ba vị vương nổi loạn… Phật Mã vội cùng tùy tùng cấp tốc về kinh đô. Quả như lời thần, Đông Chinh Vương, Vũ Đức Vương và Dực Thánh Vương nhân vua cha băng hà đã đưa quân vào trong Cấm thành. Do phòng bị trước và có các tướng Lê Phụng Hiểu và tướng Lê Nhân Nghĩa giúp nên Thái tử đã dẹp được vụ này.

2. Lịch sử đền Đồng Cổ - phường Bưởi:

Ngay sau khi lên ngôi, vua Lý Thái Tông cho xây một ngôi đền thờ thần Đồng Cổ ở bên Hoàng thành Thăng Long và quyết định lấy ngày 25 tháng Ba Âm lịch hàng năm để tiến hành Hội thề tại đó. Trước đền đắp một đàn cao, trên bày thần vị, các quan văn võ từ phía đông đi vào quỳ trước đàn, uống máu và thề:

“Làm con bất hiếu,

làm tôi bất trung,

thần minh chu diệt”.

Về sau, vì hội thề trùng với ngày kỵ của vua nên chuyển sang mùng 4 tháng Tư Âm lịch. Văn võ bá quan, người nào vắng mặt thì bị phạt 5 quan tiền. Ngày hôm đó, dân chúng kinh thành nô nức đổ về xem. Đến thời Trần vẫn còn giữ lễ như thế. Sang thời Lê mới đổi nơi thề ra bờ sông, sai quân đến tế ở Đền Đồng Cổ.

3. Kiến trúc Đền Đồng Cổ -  Phường Bưởi

Đền Đồng Cổ nằm trên khu đất cao trông ra khúc sông Tô Lịch ven đường Thụy Khuê. Sau nhiều lần trùng tu, ngôi Đền đã có đầy đủ các hạng mục: nghi môn, tả hữu vu, tiền tế, trung đường và hậu cung.

Trên trụ biểu ở cửa đền có đôi câu đối:

Bát diệp sơ, Đồng Cổ sơn ngôn lịch, đại bao phong lưu ngọc điệp

Thiên tải hậu chu, bàn hải thệ, nhất tâm trung hiếu phụng kim chương

Tạm dịch là:

Tám đời vua, Đồng Cổ núi vang, hậu thế phong thần lưu sắc ngọc

Ngàn năm trải, Đàn Thề biển tạc, một lòng trung hiếu tỏa ánh vàng.

4. Đền Đồng Cổ phường Bưởi, Tây Hồ, Hà Nội

Trải qua gần nghìn năm đến nay, Hội thề Trung Hiếu tại Đền Đồng Cổ vẫn mang một giá trị văn hóa đặc sắc, thể hiện đức tính trung thành và lòng yêu nước của người Việt Nam.

Ngôi đền được vua Lý Thái Tông cho xây ngay cạnh Hoàng thành Thăng Long đã trở nên quan trọng hơn chính ngôi đền gốc tại Thanh Hóa.

Bên trong đền Đồng Cổ, phường Bưởi còn giữ được 12 đạo sắc phong từ năm 1740 đến 1883, mang các niên hiệu: Cảnh Hưng, Chiêu Thống, Quang Trung, Cảnh Thịnh, Thiệu Trị, Tự Đức. Ngày nay, cứ đến mùng 4 tháng Tư âm lịch hằng năm, người dân tại địa bàn dân cư số 6, số 7 (Làng Đông Xã – trước kia) lại mở hội để duy trì Lễ Hội truyền thống. Nhân dân, đại diện chính quyền sở tại và đông đảo khách thập phương cũng về đây tham gia lễ hội trang trọng, linh đình./.